คณะนักวิจัย ม.นครพนม ใน “โครงการพัฒนาศักยภาพผู้ประกอบการตลอดสายโซ่ผลิตภัณฑ์กะละแมโบราณนครพนมด้วยกลไกขับเคลื่อนห่วงโซ่คุณค่าใหม่บนฐานทุนทรัพยากรพื้นถิ่น ปีที่ 2” โดย อาจารย์อังศุมาลิน สมเทพ ผู้รับผิดชอบกิจกรรม ได้เป็นตัวแทนกลุ่มผู้ผลิตกะละแมโบราณนครพนม จัดเตรียมข้อมูล และร่วมนำเสนอข้อมูลต่อคณะกรรมการ จนได้รับการขึ้นทะเบียน ให้ “กะละแมโบราณนครพนม” เป็นสุดยอดเมนูอาหารถิ่น ในกิจกรรม 1 จังหวัด 1 เมนู เชิดชูอาหารถิ่น “รสชาติ...ที่หายไป The Lost Taste” จังหวัดนครพนม ประจำปี 2567 ภายใต้โครงการส่งเสริมและพัฒนายกระดับอาหารถิ่นสู่มรดกทางวัฒนธรรมและอัตลักษณ์ความเป็นไทย (Thailand Best Local food) รสชาติ..ที่หายไป The Lost Taste ประจำปี พ.ศ. 2567 โดยกรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม

เอกลักษณ์ของ “กะละแมโบราณนครพนม” คือเป็นกะละแมกะทิสดสีดำห่อด้วยใบตองรีดที่มีกลิ่นหอม ไม่ว่าใครได้ชิมต่างก็ติดใจในรสชาติ หวานมัน และกลิ่นหอมของใบตองรีดแบบนครพนม การห่อกะละแมด้วยใบตองรีด นับเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ทำให้ขนมกะละแมของนครพนมมีเอกลักษณ์ ทุกขั้นตอนมีความพิถีพิถัน เริ่มตั้งแต่การพักใบตองไว้ในเวลาที่เหมาะสมหลังจากตัดออกมาจากต้น จากนั้นจึงนำมาตัดเป็นแผ่นกลม ในการรีดใบตองจะต้องรีด 2 ครั้ง ครั้งแรกรีดใบตองให้แห้งก่อน ส่วนครั้งที่ 2 จะนำมารีดให้เรียบ เพื่อให้ได้กลิ่นหอมอันเกิดจากน้ำมันหอมระเหยจากใบตองที่ถูกรีดด้วยเตารีดโบราณ ในการรีดใบตองจะต้องใช้ทักษะ ความเชี่ยวชาญเฉพาะในการรีดใบตองให้แห้ง เรียบ และมีสีที่สวยงาม นอกจากภูมิปัญญาในการรีดใบตองแล้วยังมีเทคนิคสำคัญในการบ่มใบตองที่รีดเพื่อให้ใบตองรีดอ่อนตัวสามารถพับขึ้นรูปใช้ห่อกะละแมได้

การพัฒนาธุรกิจท้องถิ่น “กะละแมโบราณนครพนม” ตลอดห่วงโซ่การผลิต เป็นหนึ่งในโครงการวิจัยของนักวิจัยมหาวิทยาลัยนครพนม โดย ผศ.ดร.คมศักดิ์ หารไชย หัวหน้าโครงการ และคณะ ภายใต้  “โครงการพัฒนาศักยภาพผู้ประกอบการตลอดสายโซ่ผลิตภัณฑ์กะละแมโบราณนครพนมด้วยกลไกขับเคลื่อนห่วงโซ่คุณค่าใหม่บนฐานทุนทรัพยากรพื้นถิ่น” ทั้งในโครงการปีที่ 1 และปีที่ 2  ซึ่งได้รับทุนสนับสนุนจาก หน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนาระดับพื้นที่ (บพท.) กรอบการพัฒนาขีดความสามารถของผู้ประกอบการในพื้นที่ (Local Enterprises) บนฐานทรัพยากรพื้นถิ่น เพื่อสร้างเศรษฐกิจฐานรากและเศรษฐกิจหมุนเวียนในพื้นที่ ประจำปีงบประมาณ 2565 และ 2567 ซึ่งมีการทำงานร่วมกับชุมชนและผู้ประกอบการ  และกิจกรรมวิจัยดังนี้

กิจกรรมที่ 1 “การพัฒนาผลิตภัณฑ์กะละแมโบราณนครพนม” โดยมี ผศ.ดร.หทัยกาญจน์ กกแก้ว เป็นผู้รับผิดชอบกิจกรรม มีเป้าหมาย พัฒนาการเก็บรักษาเนื้อสัมผัสกะละแมโบราณนครพนม ให้สามารถเก็บได้ยาวนาน เพิ่มอายุการเก็บรักษาให้นานขึ้น นอกจากนี้ยังได้เพิ่มการใช้ทรัพยากรในท้องถิ่น พัฒนาเป็น กะละแมรสชาติต่าง ๆ จากวัตถุดิบในท้องถิ่น อาทิ กะละแมข้าวไรซ์เบอร์รี่ กะละแมข้าวเหนียวดำ กะละแมสับปะรด กะละแมฟักทอง กะละแมข้าวเม่า และล่าสุด “กะละแมมันเภา (มันแกว) ธาตุพนม”

กิจกรรมที่ 2 "การศึกษาวิธีการยับยั้งเชื้อราที่เกิดขึ้นบนใบตองห่อกะละแมโบราณนครพนม" โดยมี อาจารย์ ดร.กรรณิการ์ สุกะดีทัด เป็นผู้รับผิดชอบกิจกรรม และพัฒนาวิธีการ

กิจกรรมที่ 3 “การสร้างความเข้มแข็งกลุ่มผู้ประกอบการผลิตกะละแมโบราณนครพนม” โดยมี อาจารย์สมชัย วะชุม เป็นผู้รับผิดชอบกิจกรรม ในการรวมกลุ่มผู้ประกอบการ เพื่อสร้างความร่วมมือกลุ่มผู้ประกอบการผลิตกะละแมโบราณนครพนม ในลักษณะการรวมกันเป็นสมาคม มีเป้าหมายร่วมกันเพื่อ “สืบสาน ต่อยอด เชิดชู กะละแมโบราณนครพนม ซึ่งเป็นตำนานของจังหวัดนครพนมมากว่า 70 ปี” ร่วมกันรักษามาตรฐานกะละแมโบราณนครพนม ทำธุรกิจที่เกื้อกูลผู้รีดใบตอง ผู้ปลูกกล้ายใช้ใบตอง และจะมีการวางแผนกิจกรรมเพื่อสังคมร่วมกัน

กิจกรรมที่ 4 “การพัฒนาตลาด สร้างการรับรู้ และการสร้าง Branding” โดย มี อาจารย์อังศุมาลิน สมเทพ เป็นผู้รับผิดชอบกิจกรรม มีภารกิจศึกษา สืบค้น รวบรวมประวัติ ความเป็นมาของกะละแมโบราณนครพนม ทำหน้าที่เป็นผู้แทนผู้ประกอบการ ดำเนินการเพื่อยืนยันความเป็นตำนาน กับกรมส่งเสริมวัฒนธรรม จนกระทั้ง กะละแมโบรารนครพนม ได้รับการประกาศเป็น มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมระดับจังหวัด และระดับประเทศ และล่าสุด ได้รับ การประกาศเป็นสุดยอดเมนูอาหารถิ่น ในกิจกรรม 1 จังหวัด 1 เมนู เชิดชูอาหารถิ่น “รสชาติ...ที่หายไป The Lost Taste” จังหวัดนครพนม ประจำปี 2567 นอกจากนี้ยังมีกิจกรรมเพื่อสร้างการรับรู้เกี่ยวกับกะละแมโบราณนครพนม และการรวมกลุ่มจัดตั้งสมาคม ด้วย

กิจกรรม ที่ 5 “พัฒนาผู้ปลูกกล้วยใช้ใบตองในพื้นที่” โดยมี อาจารย์ ดร.รุจาภา  นันทโพธิ์เดช เป็นผู้รับผิดชอบกิจกรรม โดยทำงานร่วมกับจังหวัดนครพนม จนเกิด Impact นำไปสู่การเป็นนโยบายเร่งด่วนโดยนายวันชัย จันทร์พร ผู้ว่าราชการจังหวัดนครพนม ได้จัดทำโครงการเพื่อส่งเสริมเศรษฐกิจชุมชน คนนครพนม “จากใบตองกล้วยธรรมดา สู่ มูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจ” ต้นเงิน (ATM) ข้างบ้าน ต้นบำนาญในสวน มีเป้าหมาย ในการปลูกกล้วยตานี ในพื้นที่โคก หนอง นา พื้นที่ชุมชนครัวเรือนผู้ยากไร้ จำนวนกว่า 12,000 ต้น นอกจากนี้นักวิจัย ยังทำหน้าที่วิเคราะห์เส้นทางโลจิสติกส์การจัดเก็บใบตองที่ได้ ร่วมกับ นักรวบรวม เพื่อจัดเก็บใบตองแล้วเชื่อมโยงไปสู่ผู้ใช้ใบตองได้อย่างต้นทุนต่ำที่สุด

กิจกรรมที่  6 “พัฒนาศักยภาพกลุ่มผู้รีดใบตองห่อกะละแมโบราณนครพนม” โดยมี ผศ.ดร.กชกร  เดชะคำภู เป็นผู้รับผิดชอบกิจกรรม เพื่อพัฒนาให้ผู้รีดใบตองห่อกะละแมโบราณนครพนมเชื่อมโยงกับผู้ปลูกกล้วยใช้ใบตองในพื้นที่ และพัฒนาการจัดการกลุ่มให้มีความเข้มแข็ง รวมกลุ่มกันซื้อวัตถุดิบ เพื่อให้ได้ใบตองสดคุณภาพดี ราคาถูกกว่าการซื้อแยก ให้เกิดการสร้างงาน และจัดการการผลิต จนเกิดกำไรเพียงพอต่อการใช้จ่ายในครับเรือน และเพื่อพัฒนาไปสู่การเป็นบรรจุภัณฑ์อื่นเพื่อการส่งออกได้ นอกจากนี้มีการพัฒนาเตารีดให้มีประสิทธิภาพ และพัฒนาเตารีดไฟฟ้าเพื่อใช้ในการรีดขั้นตอนสุดท้าย โดย ดร.ธีรพล อุปชาบาล ปัจจุบันอยู่ระหว่างการพัฒนา จัดหาเครื่องปั๊มใบตอง ที่ช่วยทุ่นแรง และลดเวลา ในการกรีดและตัดใบตองสดก่อนนำไปรีด และยังมีอีหลายโครงการที่ช่วยต่อยอดและหมุนเวียนธุรกิจจากใบตองอีกด้วย

และกิจกรรมที่ 7 “การเชื่อมโยงตลาดใหม่” เป็นกิจกรรมเป้าหมายของโครงการที่จะรวมการพัฒนาทั้ง 6 กิจกรรมก่อนหน้านี้ ผลักให้กะละแมโบราณนครพนม สามารถไปสู่ตลาดอื่นในประเทศ และตลาดต่างประเทศได้ในที่สุด เพื่อให้เกิดเศรษฐกิจหมุนเวียน ที่มีการเกื้อกูลกันในห่วงโซ่การผลิต ใช้ทรัพยากรในท้องถิ่น จ้างงานในพื้นที่ เกิดเป็นธุรกิจท้องถิ่น Local Enterprises อย่างแท้จริง

A research team from the university Nakhon Phanom in the "Project to Develop the Potential of Entrepreneurs Throughout the Ancient Nakhon Phanom Kalamae Product Chain Using New Value Chain Driving Mechanisms, Year 2" where Ajarn Angsumalin Somthep, the activity coordinator, represented the group of Nakhon Phanom ancient kalamae producers in preparing and presenting information to the committee, resulting in the registration of "Nakhon Phanom Ancient Kalamae" as the ultimate local dish in the "1 Province 1 Menu, Celebrating Local Food: Taste... The Lost Taste 2024, Nakhon Phanom Province, under the project to promote and develop local food to cultural heritage and Thai identity (Thailand Best Local food), flavor... The Lost Taste Annual P. Professor 2567 by the Department of Cultural Promotion, Ministry of Culture

The unique feature of "Nakhon Phanom Ancient Kalamae" is that it is black, fresh coconut milk kalamae wrapped in pressed banana leaves with a fragrant aroma. Everyone who tastes it is captivated by its sweet, rich flavor and the fragrant aroma of Nakhon Phanom-style pressed banana leaves. Wrapping kalamae in pressed banana leaves is a local wisdom that makes Nakhon Phanom kalamae unique. Every step is meticulous, starting with resting the banana leaves at the appropriate time after cutting them from the tree, then cutting them into round sheets. The banana leaves must be pressed twice. The first time, the banana leaves are pressed dry, and the second time, they are pressed flat to obtain the aroma from the essential oils of the banana leaves pressed with an old-fashioned iron. Pressing banana leaves requires skill and specific expertise to make them dry, flat, and beautiful. In addition to the wisdom of pressing banana leaves, there is also an important technique for curing the pressed banana leaves so that they become soft enough to be folded and used to wrap the kalamae.

The development of the local business "Ancient Nakhon Phanom Sticky Rice Candy" throughout the production chain is one of the research projects of Nakhon Phanom University researchers, led by Assistant Professor. Dr. Komsak Harnchai, Project Leader, and the team, under the "Project to Develop the Potential of Entrepreneurs Throughout the Ancient Kalamae Product Chain in Nakhon Phanom Using Mechanisms to Drive a New Value Chain Based on Local Resource Capital," both in the 1st and 2nd years of the project, which received funding from the Area-Based Development Fund Management Unit (BPT). Framework for Developing the Capacity of Local Entrepreneurs Based on Local Resources to Create a Grassroots Economy and a Circular Economy in the Area for Fiscal Years 2022 and 2024, which involves collaboration with communities and entrepreneurs, as well as the following research activities:

Activity 1: "Development of Nakhon Phanom Ancient Kalamay Product" with Assistant Professor Dr. Hathai Kanchana Kokkaew is responsible for the activity. The goal is to improve the preservation of the texture of ancient Kalamae from Nakhon Phanom, allowing it to be stored for longer and increasing its shelf life. Additionally, local resources have been utilized to develop various flavors of Kalamae from local ingredients, such as Riceberry Kalamae, Black Sticky Rice Kalamae, Pineapple Kalamae, Pumpkin Kalamae, Khao Mao Kalamae, and most recently, "Man Pao (Jicama) Kalamae That Phanom."

Activity 2: "Studying Methods to Inhibit Fungal Growth on Ancient Sticky Rice Cakes Wrapped in Banana Leaves from Nakhon Phanom" with Assistant Professor Dr. Kanika Sukadeetad is responsible for the activities and developing the methods.

Activity 3: "Strengthening the Group of Ancient Kalamay Producers in Nakhon Phanom," with Ajarn Somchai Wachum as the activity coordinator. The purpose of this activity is to bring together kalamay producers in Nakhon Phanom to foster cooperation within the group, forming an association with the shared goal of "preserving, extending, and honoring ancient kalamay from Nakhon Phanom, a legend of Nakhon Phanom province for over 70 years." The group will work together to maintain the standards of ancient kalamay from Nakhon Phanom, conduct business that supports banana leaf wrappers and banana leaf seedling growers, and jointly plan social activities.

Activity 4: "Market Development, Awareness Creation, and Branding," with Professor Angsumalin Somthep as the activity coordinator. The task involved studying, researching, and gathering the history and origins of ancient Kalamae from Nakhon Phanom. She acted as a representative for the entrepreneurs, working to confirm the legendary status with the Department of Cultural Promotion until ancient Kalamae from Nakhon Phanom was declared a provincial and national cultural heritage. Most recently, it was declared the ultimate local food menu in the "1 Province 1 Menu: Celebrating Local Food" activity, with the theme "Taste... "The Lost Taste" Nakhon Phanom Province 2024, in addition to activities to raise awareness about ancient Nakhon Phanom caramel and the formation of an association.

Activity 5: "Developing Banana Leaf Growers in the Area" with Dr. Rujapa Nanthaphodech is responsible for the activity, working with Nakhon Phanom province to create an impact that led to it becoming an urgent policy. Mr. Wanchai Chanphon, the Governor of Nakhon Phanom province, initiated a project to promote the community economy for the people of Nakhon Phanom, titled "From Ordinary Banana Leaves to Economic Value Added." The project, with a budget of (ATM) next door and pension in the garden, aims to plant over 12,000 Tannee banana trees in the Kok Nong Na areas and poor households within the community. Additionally, researchers are analyzing the logistics of collecting banana leaves in collaboration with collectors to ensure the lowest possible cost for transporting the leaves to users.

Activity 6: "Developing the Potential of the Ancient Sticky Rice Candy Wrapping Group in Nakhon Phanom," led by Assistant Professor Dr. Kachakorn Dechakamphu is responsible for activities aimed at connecting banana leaf wrappers of ancient Nakhon Phanom kalamae with local banana leaf growers, strengthening group management, and collectively purchasing raw materials to obtain high-quality, fresh banana leaves at a lower price than buying separately. This initiative aims to create jobs and manage production to generate sufficient profit for household expenses and to develop the product into export-ready packaging. Additionally, the iron is being improved for efficiency, and an electric iron is being developed for the final pressing step, under the guidance of Dr. Theerapol Uppachaban is currently developing and procuring a banana leaf pressing machine that helps save labor and time in cutting and trimming fresh banana leaves before they are pressed. There are also several other projects that build upon and circulate business from banana leaves.

And activity 7, "Connecting to New Markets," is the project's target activity, which will integrate the development of all 6 previous activities. This will push Nakhon Phanom's ancient Kalamae to reach other domestic and international markets in the end, creating a circular economy with mutual support in the production chain, utilizing local resources, generating local employment, and truly establishing local enterprises.

สามารถติดตามเรื่องราวของ กะละแมโบราณนครพนม ได้ที่ Facebook Fanpage กะละแมโบราณนครพนม 

#กะละแมโบราณนครพนม #กาละแมห่อใบตองรีด #มหาวิทยาลัยนครพนม #มหาวิทยาลัยนครพนมเป็นที่พึ่งของสังคมและชุมชน

=>